Achter elke opgave staat tussen haakjes bij welke paragraaf deze hoort.
Uitleg uitwerking:
Vergelijk per opgave zorgvuldig jouw antwoord met de juiste uitwerking.
Kennis
1)
Geef de betekenis van de volgende begrippen.
NSDAP (§2)
Dolkstootlegende (§2)
Appeasementpolitiek (§3)
Volksgemeinschaft (§3)
Gelijkschakeling (§3)
Uitwerking:
Afkorting van National-sozialistische Deutsche Arbeiterpartei, vaak afgekort tot ‘nazi’-partij, onder leiding van Adolf Hitler.
Een legende dat degene die de keizer tot aftreden had gedwongen de oorlog express had verloren en zo een mes in de rug van het leger had gestoken.
een concessiepolitiek met het doel de tegenstander te bedaren door tegemoetkomingen.
De benaming van de ‘’echte’’ Duitse bevolking (vertaling: volksgemeenschap)
Benaming voor het fenomeen dat in Duitsland alles in dezelfde stand werd gezet als het nationaalsocialisme.
2)
Zet de onderstaande oorzaken van de economische crisis van 1929 in juiste volgorde. (§2)
Fabrieken produceren minder en moeten mensen ontslaan
Mensen kunnen hun schulden niet terugbetalen
Fabrieken gaan ontzettend veel produceren na de uitvinding van de lopende band
Bedrijven en banken gaan failliet waarna miljoenen mensen werkloos worden
Iedereen leent geld en maakt schulden (live now, pay later)
Mensen kopen minder spullen omdat ze de spullen al hebben.
Uitwerking:
Werkwijze: Je moet hier de gebeurtenissen op een logische volgorde plaatsen. De gebeurtenissen zijn eigenlijk niet te koppelen aan een jaartal. Je zult moeten nadenken over oorzaak-gevolg. Welke stap leidt tot welke vervolgstap? Het is handig om te beginnen met degene waarvan je zeker weet dat ze bij elkaar horen. Of dat je begint met de gebeurtenis die aan het begin of aan het einde hoort. Vaak kan je nog wel punten verdienen als je er één fout hebt. Vandaar dat je moet beginnen met degene die je wel weet.
|
Antwoord.
C- E- F- A- B- D
Begrip
3)
Benoem twee redenen waarom de Weimar Republiek vanaf haar ontstaan al instabiel was. (§1 & 2)
Uitwerking:
Werkwijze: Er zijn meer dan twee redenen te benoemen waarom de Weimar Republiek instabiel was. Kies voor de argumenten die jij het beste kan uitleggen. Er zijn geen ‘’betere’’ redenen om te benoemen (anders had er ‘’belangrijkste’’ in de vraag gestaan). Bedenk dus welke redenen jij het beste kent. Zorg voor structuur in jouw antwoord, zodat je overzicht hebt wat je al hebt benoemd.
|
Antwoord:
Twee van de drie onderstaande redenen:
Een eerste reden is dat grote groepen in Duitsland geen belang hadden bij een democratie. De oude adellijke elite van Duitsland vond niet dat de ‘’massa’’ in staat was om te regeren. Het communisme wilde liever een staatsinrichting naar model van de Sovjet-Unie en de nationalistische bewegingen wilden één sterke leider.
Een tweede reden is dat veel Duitsers geen vertrouwen hadden in de leiders van de Republiek. De Duitse bevolking vond grotendeels dat zij de schuld hadden in het verlies van de Eerste Wereldoorlog.
Een derde reden is dat de leiders van de Weimar Republiek niet in staat waren om grote economische problemen op te lossen. Met name nadat de beurskrach van 1929 had plaatsgevonden.
4)
Ondanks dat Hitler in 1932 de meeste stemmen kreeg, heeft hij dit nooit op een democratische wijze gewonnen. Geef twee voorbeelden waardoor zijn winst ondemocratisch is. (§2)
Uitwerking:
Werkwijze: Lees de vraag zorgvuldig door. Je moet bedenken welke anti-democratische methoden Hitler heeft ingezet, waardoor hij de verkiezingen kon winnen. Er zijn meerdere redenen te benoemen, maar je hoeft er maar twee te geven. Kies voor de twee die jij het beste kan uitleggen.
|
Antwoord:
Twee van de drie onderstaande redenen:
Hitler liet tegenstanders in elkaar slaan door intimiderende demonstraties.
De NSDAP had de nationale radio overgenomen, waardoor zij begonnen met het verspreiden van propaganda.
Na de brand in de Rijksdag had Hitler de noodtoestand uitgeroepen, waardoor hij politieke tegenstanders kon oppakken (met name communisten).
5)
Heeft het einde van de Eerste Wereldoorlog de basis gelegd voor het begin van de Tweede Wereldoorlog? Leg je antwoord uit. (§1 & §2)
Uitwerking:
Werkwijze Het lijkt hier alsof je beide kanten kan beargumenteren. Ondanks dat het vaak lastig is om oorzaak-gevolg veranderingen over een langere periode te bespreken is het hier duidelijk dat het einde van de Eerste Wereldoorlog heeft bijgedragen aan de start van de Tweede Wereldoorlog. Het beste werkt als je jouw argumentatie onderbouwd met meerdere redenen. Hieronder staan de redenen die je had kunnen benoemen.
|
Antwoord:
Ja, het einde van de Eerste Wereldoorlog werd gedocumenteerd in het Verdrag van Versailles. In dit verdrag stonden allerlei afspraken waar Duitsland zich aan moest houden. Het gehele verdrag zorgde voor een ontevredenheid onder de Duitse bevolking. Iets waar Hitler later gebruik van ging maken. Ook zorgde de hoge herstelbetalingen ervoor dat de economische crisis van de jaren ‘30 Duitsland extreem hard trof. De groeiende armoede, onkunde van de Weimar Republiek en de al heersende ontevredenheid zorgden voor een goede bodem waaruit de dictatuur van Hitler kon ontstaan. En hij stuurde aan op de Tweede Wereldoorlog.
6)
Geef aan waarom het Duitse keizerrijk een gemengd autoritair-democratisch systeem genoemd kan worden.
Uitwerking:
Werkwijze: Leg allereerst uit waarom het Duitse Keizerrijk als autoritair gezien kan worden. Leg vervolgens uit waarom er toch democratische elementen te herkennen zijn in het systeem. Beëindig jouw antwoord met een conclusie waarom het een gemengd systeem is.
|
Antwoord:
Allereerst kent het systeem van het Duitse Keizerrijk een autoritair element doordat de regering door de keizer werd benoemd en alleen aan hem verantwoording verschuldigd was. Toch kon het parlement wel meebeslissen over wetten en begrotingen, waardoor de regering niet zomaar alles kon doen. De parlementariërs werden democratisch gekozen, waardoor je kan spreken van een autoritair-democratisch systeem.
Toepassen
7)
Uit een Duitse wet van 4 juli 1933:
Artikel 1 De Nationaal-Socialistische Duitse Arbeiderspartij is de enige politieke partij in Duitsland. Artikel 2 Wie probeert een andere politieke partij in stand te houden of er een nieuwe op te richten, zal gestraft worden. |
Bron: https://geschiedenisportaal.jimdofree.com/
Leg uit of de invoering van deze wet gezien kan worden als keerpunt in de Duitse politieke geschiedenis. (§2)
Uitwerking:
Werkwijze: Het lijkt bij deze vraag of je een keuze hebt. Je kan zelf kiezen of het wel of niet als keerpunt kan worden gezien. Bedenk eerst of je een idee hebt wat er in 1933 is gebeurd in Duitsland. Verplaats je aandacht vervolgens naar de bron. Als je naar de bron kijkt dan moet je eigenlijk opmerken dat het niet mogelijk is om tegen de stelling te zijn.
|
Antwoord:
De invoering van deze wet kan zeker worden gezien als keerpunt in de Duitse politieke geschiedenis. De Weimar Republiek was een democratie, maar met de invoering van deze wet werden andere politieke partijen verboden. Duitsland wordt een eenpartijstaat, waarbij Hitler de totale macht heeft. Het wordt ook wel gezien als het officiële punt wanneer Hitler dictator van Duitsland is geworden.
8) Bekijk de onderstaande bron. Leg uit hoe de totalitaire gelijkschakeling terugkomt in deze spotprent. (§3)
Een speciale uitgave van De Groene Amsterdammer, vormgegeven door Jan van Keulen en getekend door L.J. Jordaan. In 1945 kijkt tekenaar Leen Jordaan terug op de bezetting in een dertigtal lithografische spotprenten. Bron: iisg.nl |
Uitwerking:
Antwoord:
Totalitaire gelijkschakeling betekent dat een samenleving in dienst staat van één ideologie. Alles wordt in dezelfde stand gezet voor het nationaalsocialisme. Op de afbeelding zie je rechts een man die aan het schreeuwen is. Aan de kleding en het vleugeltje op zijn hoed/pak zie je dat die lid is van de Nazi-partij. Dat alles gelijk is zie je doordat de armen volledig hetzelfde zijn en dat, ondanks dat er verschillende kranten zijn, ze hetzelfde gaan opschrijven. Kranten werden vaak als propagandamiddel ingezet om de nationaalsocialistische ideologie te verspreiden (net als radio’s bijvoorbeeld).
9) Bekijk de onderstaande spotprent. Wat probeert de kunstenaar duidelijk te maken? Verwerk ten minste twee beeldelementen in jouw antwoord. (§2)
Gemaakt door Daniel Fitzpatrick op 19 oktober 1930. Bron: hti.osu.edu |
Uitwerking:
Werkwijze: Het beste wat je kan doen is beginnen met het benoemen van de, door jouw gekozen, beeldelementen. Aan de hand daarvan kan je gaan uitleggen wat de kunstenaar bedoelt met zijn spotprent. Wees zo helder mogelijk in jouw antwoord en probeer de verbanden tussen de beeldelementen en jouw conclusie zo duidelijk mogelijk weer te geven.
|
Antwoord:
- Het eerste beeldelement dat mij opvalt is het opgerolde stukje papier waarop ‘’Versailles Treaty’’ staat. Dit is een verwijzing naar het Verdrag van Versailles, oftewel de afspraak waarmee de Eerste Wereldoorlog werd beëindigd. In dit verdrag stonden allerlei strenge regels voor de Duitsers. Zo kregen zij de schuld van de oorlog en moesten zij ontzettend veel geld betalen aan de geallieerden. Dit leidde tot grote onvrede bij de Duitse bevolking.
- Deze Duitse bevolking koesterde deze wraakgevoelens wat uiteindelijke leidde tot de opkomst van Hitler zijn partij. Hitler speelde op deze onvrede in waardoor hij ontzettend veel steun verwierf. Ik denk dat de maker van deze spotprent dat bedoelt met het feit dat Hitler uit het verdrag komt gekropen. Door datgene wat in het Verdrag van Versailles staat kan Hitler met zijn nazipartij opkomen.
10)
Een uitspraak: ‘’Hitlers besluit om de Sovjet-Unie aan te vallen was een domme fout’’. Leg met behulp van de bron uit of je de uitspraak juist vindt. (§3)
Een Duitse historicus schreef:
Dat Hitlers overval op de Sovjet-Unie een fout was - en wel een fout die op zichzelf al beslissend was voor de afloop van de oorlog - is tegenwoordig voor iedereen duidelijk. De vraag is hoogstens of men dat destijds ook al zou hebben kunnen zien. De Sovjet-Unie werd in 1941 algemeen onderschat - ook de Britse en Amerikaanse generale staf rekenden op een snelle Sovjetnederlaag. En de Sovjet-Unie had daar ook wel aanleiding toe gegeven door de zwakke indruk die zij maakte in de oorlog tegen Finland in 1939. Hitlers indrukwekkende successen tijdens het begin van de veldtocht in 1941 schenen zijn opvatting omtrent de zwakke weerstandskracht van de Sovjet-Unie te bevestigen. Veel mankeerde er in elk geval niet aan. Maar met de enorme reserves aan mankracht en terrein van de Sovjet-Unie zou de oorlog ook met de val van Moskou niet geëindigd zijn geweest. |
Bron: S. Haffner, Kanttekeningen bij Hitler, Amsterdam 1978.
Uitwerking:
Werkwijze: Je lijkt een keuze te hebben of je het eens bent met de stelling. Waarschijnlijk dacht je, toen je de vraag las, al dat het inderdaad een stomme fout was. Je moet echter gebruik maken van de bron en je inleven in de periode voordat je de uitkomst van de uiteindelijke aanval weet. Als je dat doet kan je tot de conclusie komen dat het misschien helemaal niet zo’n grote fout was.
|
Antwoord:
De aanval op de Sovjet-Unie was eigenlijk helemaal geen grote fout. Allereerst dacht Hitler, net als Groot-Brittannië en de Verenigde Staten, dat de Sovjet-Unie een ontzettend zwak leger had. Dit was geen onderbuikgevoel, maar iets wat aantoonbaar was door het optreden van de Sovjet-Unie in de oorlog met Finland. Het idee werd verder ondersteund door de grote overwinningen die Duitsland aan het begin van de inval behaalde. Het is dus moeilijk om te spreken van een grote fout, maar het is vooral een grove onderschatting geweest. Dat zie je in het laatste deel van de bron. Dit kwam doordat de Sovjet-Unie nog enorme reserves aan mankracht en terrein had. Iets wat ook aan het begin van de inval al duidelijk was.
